Στη ζωή μας καλούμαστε να κάνουμε σχέσεις με ανθρώπους που επιλέγουμε και με ανθρώπους που πρέπει να έρθουμε σε επαφή και επικοινωνία προκειμένου να επιτελέσουμε έναν κοινό στόχο. Το σχολείο αποτελεί έναν θεσμό από τον οποίο θα πρέπει να περάσει το παιδί μας, όπως και εμείς στο παρελθόν, προκειμένου να πάρει εκείνα τα εφόδια – γνωστικά και κοινωνικά – τα οποία θα βοηθήσουν στην ενήλικη ζωή του.
Πιστεύω ότι υπάρχουν πολλοί παράγοντες που επηρεάζουν τη σχέση που θα έχουμε ως γονείς με τους δασκάλους / τις δασκάλες των παιδιών μας, αλλά και με την ευρύτερη κοινότητα του σχολείου. Θα ήθελα να αναφερθώ σε μερικούς από αυτούς, όπως προέκυψαν μέσα από την εμπειρία της συνεργασίας που είχα με αρκετά σχολεία στην περιοχή του Βόλου, μέσα από τις συζητήσεις μου όλα αυτά τα χρόνια με γονείς και φυσικά από την δική μου εμπειρία ως μητέρα ενός μικρού αγοριού:
– Η προσωπική μας εμπειρία: όλοι υπήρξαμε μαθητές και μαθήτριες και αυτό συνεπάγεται ότι ο τρόπος που βλέπουμε και αντιμετωπίζουμε το σχολείο είναι “χρωματισμένος” μέσα από το δικό μας πέρασμα, από τα συναισθήματα που εμείς είχαμε ως μαθητές, από τις εμπειρίες κοινωνικοποίησης που είχαμε με τους συμμαθητές μας και το βάρος που η δική μας οικογένεια έδινε στην εκπαίδευση. Πολλές φορές στην προσπάθειά μας να προστατεύσουμε το παιδί μας από εμπειρίες που εμείς είχαμε και από δύσκολα συναισθήματα που εμείς είχαμε βιώσει, κινούμαστε και μιλάμε για το σχολείο με τρόπο που φοβίζει ή προκαταβάλει τα παιδιά μας.
– Το τι έχουμε ακούσει για το ελληνικό σχολείο: πολλά άρθρα για ξένα εκπαιδευτικά συστήματα, πολλές συγκρίσεις των σχολείων (“καλά και κακά σχολεία), πολλά περιστατικά που δημοσιοποιούνται με τρόπο άκριτο, μια υποβάθμιση της εκπαίδευσης ως θεσμό που ξεκινά από τα κέντρα ελέγχου και καταλήγει ως αμφισβήτηση της αξίας και του έργου τους από την κοινωνία
– Η γνώμη των “ειδικών”: πολλές φορές οι ειδικοί (συνάδελφοι και όσοι μπορούν να μπουν κάτω από την κατηγορία αυτή) μιλούν δημόσια και πολλές φορές εκφράζοντας αντικρουόμενες απόψεις για τη λειτουργία της οικογένειας και πώς επηρεάζει την παρουσία του παιδιού στο σχολείο. Με τον τρόπο αυτό επηρεάζεται και η εικόνα του σχολείου και των εκπαιδευτικών, που με ευκολία μπορούν να αποδώσουν συμπεριφορές (προβληματικές ή μη) αποκλειστικά στη λειτουργία της οικογένειας και να μην αναζητήσουν τη δυσκολία του παιδιού εντός της ομάδας των συνομηλίκων στην οποία εντάσσεται. Για το σχολείο πολύ συχνά “φταίει” η οικογένεια, για την οικογένεια το σχολείο.
Σίγουρα θα υπάρχουν και άλλοι παράγοντες και με χαρά θα υποδεχτώ τη γνώμη σας και τις ιδέες σας.
Σκέφτομαι όσο γράφω, ότι είναι σαν να βρισκόμαστε μπροστά από έναν πίνακα ζωγραφικής που το κεντρικό θέμα του είναι το παιδί και στο φόντο βρίσκεται το περιβάλλον του σχολείου και η οικογένεια. Πλαισιώνουν την εικόνα, δεν είναι εκεί για να καλύψουν το κεντρικό πρόσωπο. Μόνο αν δέσουν αρμονικά θα μπορεί κανείς να διακρίνει μια ξεκάθαρη μορφή στον πίνακα. Και αυτό θέλει προσπάθεια, συνεργασία και εμπιστοσύνη και από τις δυο πλευρές, βλέποντας αυτόν που έχω απέναντί μου και όχι αυτόν (τον δάσκαλο ή τον γονιό) που θα ήθελα να έχω.
Κάπως έτσι δεν είναι και με τις υπόλοιπες σχέσεις μας; Άλλωστε ο τρόπος που εμείς δομούμε τις σχέσεις μας δείχνει και τον τρόπο του σχετίζεσθαι στα παιδιά μας. Δεν μπορούμε να περιμένουμε από τα παιδιά μας να ανοίγονται, να εμπιστεύονται, να συνεργάζονται αν εμείς οι ίδιοι δεν πιστεύουμε σε αυτά. Το ίδιο ισχύει και για την σχολική τάξη: ένα σχολείο ή ένας εκπαιδευτικός αποτελεί παράδειγμα συνεργασίας, εμπιστοσύνης για τους μαθητές και τις μαθήτριές του και ο τρόπος που δουλεύει διαμορφώνει το ψυχολογικό κλίμα της ομάδας και τις δυναμικές που θα αναπτυχθούν μέσα σε αυτήν.
Ας μεταθέσουμε λοιπόν το βλέμμα μας στο κεντρικό πρόσωπο του πίνακα: στο παιδί!
